Jak zacząć robić rzeczy ważne dla Ciebie
Znaczna część ludzi podczas swojej życiowej podróży podąża w stronę, w którą zawieje wiatr. Jest to kusząca propozycja, ponieważ podążanie z wiatrem oszczędza nam wysiłku. Część zna kierunek geograficzny, w którym powinni podążać. Nadają go najczęściej cudze oczekiwania czy presja otoczenia. Jest też wiele osób, które chcą wyznaczyć swój kierunek, ale nie potrafią wybrać swojej drogi spośród nieskończonej liczby możliwości. Ja również borykałem się z podobnymi problemami.
Do tej pory całe moje życie było rozproszone. Od kiedy pamiętam interesowałem się wieloma rzeczami i z całego serca pragnąłem zajmować się nimi wszystkimi po trochu. Doszedłem jednak do punktu, w którym to podejście nie zdaje już egzaminu. Dlatego zdecydowałem, żeby rok 2023 będzie rokiem skupienia na konkretnych obszarach, w nadziei, że pozwoli mi to poczynić w nich dużo większy postęp. W tym artykule chciałem się podzielić narzędziem, z którego skorzystałem, żeby zaplanować obecny rok. Wierzę, że może pomóc również Tobie.
W tym artykule przeczytasz jak wyznaczyć życiowe priorytety i zacząć robić rzeczy ważne dla Ciebie.
Studiowanie (czy nauka w szkole ogółem) jest proste, bo cele pośrednie są nam wyznaczane z góry, mamy tylko je osiągać. Inaczej wygląda to w “prawdziwym życiu”. Możemy co prawda skorzystać z celów pośrednich, których oczekują od nas inni. Początkowo narzucane nam cele mogą dawać poczucie sensu, ale z czasem dojdzie do wypalenia i poczujemy pustkę. Prawdopodobnie dlatego wiele osób kończących studia (czy szkołę średnią) przeżywa swego rodzaju kryzys osobowości. Nikt w procesie edukacji nie pomyślał przecież, żeby nauczyć nas wyznaczania własnych celów.
Niestety ta odpowiedzialność spada na nas. Na szczęście istnieją narzędzia, które mogą w tym pomóc. Poniżej znajdziesz moją propozycję, która bazuje głównie na książce “Renesansowa dusza” Margaret Lobenstine, ale jest rozbudowana o inne koncepcje, na które natrafiłem podczas lektury oraz o moje własne pomysły i doświadczenia. Na koniec wyposażę Cię w kompas, mapę, rumaka, miecz i tarczę, które, mam nadzieję, ułatwią Ci życiową podróż. Możesz też pobrać to narzędzie w formie szablonu do programu Notion lub PDF (pobierz ze strony Notion) do wypełnienia ręcznie. Do dzieła!
1️⃣ Wszystkie obszary zainteresowań
Wypisz wszystkie obszary zainteresowań, które przyciągają Twoją uwagę, które chciałabyś lub chciałbyś zgłębić w przyszłości, lub takie, które zgłębiasz już teraz. Jeśli wykonujesz pracę, którą lubisz i traktujesz ją też jako obszar zainteresowań, możesz ją wpisać. Jeśli chcesz ją zmienić możesz jako obszar wpisać przebranżowienie. Jeśli Twoja praca jest Ci obojętna i traktujesz ją jako źródło przychodu pozwalające Ci na realizację pozostałych celów, możesz ją pominąć.
Programowanie
Grafika komputerowa
Gra na gitarze
Rodzina
…
2️⃣ Twoje punkty skupienia
Wybierz do czterech obszarów, na których chciałbyś lub chciałabyś się skupić w pierwszej kolejności. Pamiętaj, że nie oznacza to, że resztę porzucasz na zawsze. Na część z nich przyjdzie pora kiedy indziej. Jednak części z nich na pewno nie zrealizujesz i trzeba to zaakceptować. Nasze życie jest ograniczone i nie ma możliwości, żebyśmy zrealizowali wszystko. Dlatego istotne jest, żeby wybrać jedynie najważniejsze dla Ciebie obszary.
Rodzina
Gra na gitarze
…
3️⃣ Test PRISM
Teraz czas na utwierdzenie się w wyborze. W tym celu przeprowadzimy dla wybranych przez Ciebie obszarów test PRISM. W tym momencie konieczne jest uszczegółowienie tego, co chcielibyśmy osiągnąć w danym obszarze skupienia.
Weźmy na przykład grę na gitarze. To bardzo szeroko zdefiniowany obszar. Zastanów się, co chciałabyś lub chciałbyś osiągnąć w tym obszarze. Może jest to zagranie partnerowi jego ulubionej piosenki na urodziny? Może pierwszy publiczny występ? A może nagranie własnego albumu? Cokolwiek to będzie, zapisz to i przeprowadź na tej podstawie test PRISM.
Price | Reality | Integrity | Specificity | Measurability
Price - jaką cenę musisz zapłacić, żeby to osiągnąć? Co będzie największym obciążeniem?
Reality - reality check. Jak wyglądać będzie droga do osiągnięcia tego, ile godzin tygodniowo będzie trzeba mu poświęcić oraz jak będzie wyglądać rzeczywistość po jego osiągnięciu? Czy to cię satysfakcjonuje?
Integrity - dlaczego wybierasz ten cel? Czy to w pełni Twoja decyzja?
Specificity - czy jest szczegółowy? Wiesz konkretnie do czego dążysz? Jaki cel chcesz osiągnąć w tym obszarze?
Measurability - jakaś liczba: data, deadline, liczba sztuk, liczba godzin potrzebna do wykonania.
Być może dojdziesz do tego, że niektóre z obszarów po przeprowadzeniu testu okazały się nierealne do rozwijania w obecnych warunkach. Może są zbyt kosztowne, zbyt czasochłonne lub po prostu nie wydają się już tak atrakcyjne. W takim wypadku wróć do punktu pierwszego i wybierz nowe obszary.
4️⃣ Zderzenie z rzeczywistością
Pierwszym krokiem do włączenia nowych (lub starych) obszarów w swoje życie jest sprawdzenie, czy realnie masz czas na zajmowanie się nimi. Najpierw przyporządkuj każdemu obszarowi w Twoim życiu liczbę godzin, którą poświęcasz na niego tygodniowo. Następnie sumę tych godzin odejmij od sumy wszystkich godzin w tygodniu. W ten sposób otrzymasz liczbę wolnych godzin w tygodniu.
Wypełniając tabelę dowiesz się, ile tak naprawdę masz czasu na rozwijanie obszarów skupienia. Z powodu braku czasu możesz być zmuszona lub zmuszony do zrewidowania swoich planów. Zaakceptuj to - nie ma innej drogi. Obszary skupienia mogą się zmieniać przez całe życie. Jednak jeśli nie ustalisz priorytetów na dany moment, nie osiągniesz niczego w żadnej dziedzinie.
5️⃣ Twoja mapa i kompas
Cele są twoim kompasem - wskazują kierunek, w którym musisz podążać. Prawdopodobnie jest to wystarczające, aby dotrzeć tam, gdzie pragniesz. Wyobraź sobie jednak, o ile łatwiejsza byłaby podróż, gdybyś oprócz kompasu posiadała/posiadał też mapę. Taka mapa pozwoliłaby ci skupić się jedynie na działaniu, zamiast zastanawiać się jaki jest następny krok.
Żeby stworzyć taką mapę dla celów życiowych należy zacząć od rozbicia celów na cele pośrednie, a następnie na zadania, które trzeba podjąć, aby do celu dotrzeć. Podejście, które tu prezentuję jest oparte na myśleniu systemowym i inżynierii wstecznej - patrzymy na nasze życie (czy dany okres) z szerszej perspektywy, żeby ułatwić sobie zrozumienie, jak codzienne wybory i działania definiują to, gdzie znajdziemy się w przyszłości. Dzięki temu możemy zacząć działać w taki sposób, żeby dotrzeć tam, gdzie chcemy być. Cofając się z tej szerokiej, przyszłościowej perspektywy możemy łatwiej zidentyfikować małe zadania, które realizowane codziennie, doprowadzą nas w konsekwencji do osiągnięcia celów.
Pamiętaj, że wiele osób przed Tobą osiągnęło te same lub podobne cele. Warto więc skorzystać z ich wiedzy i doświadczenia. Możesz to zrobić poprzez rozmowę z kimś, kogo uważasz za eksperta w danym temacie, przeczytanie stosownej książki, czy wysłuchaniu podcastu. Na przykład jeśli Twoim celem jest nauka gry na gitarze - możesz poszukać w internecie gotowych ścieżek rozwoju, które będą zawierać najważniejsze umiejętności pośrednie, które należy zdobywać podczas nauki, uporządkowane we właściwej kolejności (wpisz np. frazę “learning guitar roadmap”).
👪 Rodzina
[ ] Wspólny rowerowy wyjazd na Mazury
[ ] Zaplanuj raz w tygodniu wspólną wycieczkę rowerową
[ ] Ustal dogodny termin z rodziną
[ ] Zarezerwuj domek
[ ] Przygotuj zbiór najciekawszych tras rowerowych na Mazurach
[ ] Duży cel 2
🎸 Gra na gitarze
[ ] Pierwszy koncert solo
[ ] Znajdź miejsce w okolicy, w którym możesz wystąpić
[ ] Przygotuj materiał na występ
[ ] Piosenka 1
[ ] Piosenka 2
[ ] …
[ ] Duży cel 2
[ ] Duży cel 3
6️⃣ Twój rumak
A co, gdybym Ci powiedział, że podróż ku Twoim celom możesz odbyć na grzbiecie doskonale do tego przygotowanego wierzchowca, a nie na piechotę? Prawdopodobnie ucieszyłabyś/ucieszyłbyś się z możliwości zaoszczędzenia sporej ilości czasu. Takim rumakiem są systemy.
Żeby ułatwić sobie skupienie na dążeniu do celów i podejmowaniu działania potrzebujemy systemów. System, to powtarzalny zbiór procesów (często złożonych z nawyków), które ułatwia realizację celów. Pozwala zoptymalizować proces ich osiągania. Chodzi o to, żeby za każdym kolejnym razem, kiedy przychodzi czas na wykonanie danego zadania lub projektu nie zastanawiać się, co jest następnym krokiem, tylko działać.
Co może zostać takim systemem? Na przykład nauka na studia. Oczywiście będzie on różny w zależności od rodzaju zaliczenia. Weźmy na przykład test - w moim przypadku najskuteczniejszą metodą, żeby zdać test jest stworzenie fiszek i uczenie się ich przez tydzień przed egzaminem. Na tej podstawie mogę już stworzyć system - kiedy dostaję datę egzaminu, zapisuję ją w kalendarzu, a tydzień wcześniej zapisuję przypomnienie o stworzeniu zestawu fiszek. Następnie codziennie w przeciągu tego tygodnia ustawiam przypomnienie, żeby uczyć się przy użyciu moich fiszek. I tak właśnie stworzyłem system nauki do egzaminów. Analogicznie można stworzyć systemy dotyczące większości elementów naszego życia - robienia obiadu, sprzątania, tworzenia prezentacji, raportów, ćwiczeń gry na gitarze, czy pisania artykułów.
Początkowo najłatwiej będzie stworzyć sobie szablony z listami rzeczy do zrobienia dotyczącymi danego zadania, czy projektu. Z czasem część Twoich systemów może zostać nawykami i nie będziesz już potrzebował “ściąg”.
Przykładowy szablon - test
[ ] Zanotować datę testu w kalendarzu
[ ] Zaplanować tydzień wcześniej tworzenie fiszek
[ ] Ustawić codzienne przypomnienie o ćwiczeniu z fiszkami
[ ] Śpiewająco zdać egzamin
7️⃣ Twój miecz i tarcza
No dobrze, teraz wiesz już gdzie chcesz dotrzeć, wiesz jak tam dotrzeć, a do tego posiadasz system, który Cię w tym wspiera. Na koniec zebrałem kilka porad, które najlepiej sprawdzają się w mojej podróży. Możesz je potraktować jako swój miecz i tarczę. To narzędzia, które pomogą Ci przedzierać się przez dżunglę codzienności pełną czyhających na Twoją uwagę poczwar, pajęczych sieci nieistotnego szumu i pnączy cudzych oczekiwań.
Pierwsza godzina jest dla ciebie. Pierwszą godzinę każdego dnia przeznacz na pracę na swoim projektem. Jeśli masz sztywne godziny pracy - spróbuj wstawać godzinę wcześniej.
Codziennie wyznacz sobie minimum godzinę lub dwie na zajmowanie się swoimi punktami skupienia. Nie określaj konkretnie, jakimi będziesz się w danym momencie zajmować. Wybierz w danym dniu to, na co masz aktualnie ochotę, byle było związane z jednym z punktów skupienia.
Stwórz dwie listy. Na pierwszej, liście otwartej, możesz zapisywać wszystkie pomysły, jakie wpadną Ci do głowy. Na drugą, listę zamkniętą, możesz wpisać tylko 3 projekty, nad którymi obecnie pracujesz. Możesz wykreślać projekty z listy zamkniętej, jeśli z nich rezygnujesz, ale nowy projekt możesz dopisać tylko, jeśli jest na niego miejsce.
Naucz się obsługi Todoista… po prostu zrób to dla siebie. To moim zdaniem najlepsza aplikacja do zarządzania zadaniami. Pomoże Ci ona uwolnić umysł od przechowywania informacji o rzeczach do zrobienia, kupienia, terminach czy spotkaniach.
Time blocking - używaj kalendarza, żeby przyporządkowywać danym czynnościom czas. Jak mówi Cal Newport - “give every minute of your day a job”.
Co tydzień podsumuj, jakie kroki poczyniłaś/poczyniłeś w kierunku rozwoju wszystkich aktywnych punktów skupienia. Podsumowania pozwolą Ci też zbadać stopień zaangażowania w konkretne obszary. Jeśli zauważysz, że jakaś aktywność jest wykonywana rzadziej, może to oznaczać, że jest dla Ciebie trudna i potrzebujesz sztywniejszej rutyny. Może się też okazać, że jakiś obszar przestaje być dla Ciebie ważny lub podszedłeś do sprawy zbyt ambitnie i musisz skrócić swoją listę punktów skupienia.
Powodzenia!
Mam nadzieję, że to narzędzie pomogło Ci w wyznaczeniu życiowych priorytetów, a Twoja mapa będzie pomagać Ci podejmować właściwe działania. Jak pisał Viktor Frankl “cele dają naszemu życiu znaczenie”. Życzę Ci, aby tak stało się w Twoim przypadku.
Link do szablonu Notion i PDF: TUTAJ
Inspiracje:
“Renesansowa Dusza” - Margaret Lobenstine
“Cztery tysiące tygodni” - Oliver Burkeman
“Esencjalista” - Greg McKeown